12+ - De cover van dit boek trekt meteen je aandacht.
Je ziet een close-up van een jongensgezicht in donkerblauwe en grijze tinten
tegen een witte achtergrond. Met een intense blik staart de jongen langs je
heen. Zijn zware wenkbrauwen geven hem iets grimmigs. De kringen onder zijn
ogen zijn duidelijk zichtbaar en zijn kaken staan strak gespannen. De woorden Lieve vriendin die in zwarte inkt in dit
portret staan, lijken inhoudelijk totaal niet bij dit sombere beeld te passen.
De
titel is de aanhef van een brief die de jongen aan een meisje schrijft na het
stuklopen van hun relatie. Of het om een intense vriendschap of om een
liefdesrelatie gaat blijft vaag. Zoals we dat van Paul Verrept mogen
verwachten, is hij eerder spaarzaam met woorden en geeft de lezer volop de
ruimte voor interpretatie. Na een eerste keer lezen blijf je met een onbestemd
gevoel achter, maar gaandeweg krijgt het kluwen van gevoelens die de jongen bij
deze breuk ervaart, scherpte.
In sommige passages plaatst hij hun relatie op een
voetstuk. ‘Soms kan ik het niet geloven dat ik zoveel geluk heb gehad! Met een
vriendin zoals jij…’ ‘Jij bent de beste! Nooit had ik een betere vriendin en
nooit wil ik een andere.’ Tegelijkertijd haalt hij herinneringen op aan hun
mooie momenten samen. Op andere momenten spreekt hij over de intense pijn die
het gemis veroorzaakt, maar achter dat verdriet zijn ook de impliciete verwijten
en de emotionele chantage duidelijk voelbaar, bijvoorbeeld wanneer hij haar
over zijn akelige dromen ’s nachts vertelt.
‘Dan loop jij naar een afgrond en zie ik hoe je daarin
verdwijnt. Of zie ik hoe een boze wolf je te pakken krijgt. Ik kan je niet
redden…’
Op
een passief-agressieve manier laat hij het meisje hier voelen dat ze het nooit
zal redden zonder hem. En hij werkt in op haar schuldgevoelens: ‘Trek je niets
aan van de vlekken op deze brief, dat zijn de tranen van je eenzame vriend. ’
In alle
mogelijke toonaarden klinkt de latente vraag van de jongen om de draad weer op
te pikken. Maar om hierover nog maar te kunnen nadenken, ontbreekt er iets
wezenlijks, dat als een soort van gapend gat voelbaar is doorheen de tekst. De
jongen ontbeert de vaardigheid om zich te verplaatsen in het standpunt van het
meisje en de breuk door haar ogen te bekijken. Op geen enkel ogenblik stelt hij
de vraag naar haar verdriet en zijn aandeel in het conflict voelt hij totaal
niet aan.
‘Of
erger nog, misschien wil je me helemaal nooit meer zien. Omdat ik iets
onvriendelijks zei misschien. Al zou ik echt niet weten wat dat dan wel was.’
De monotypes
van Tim Van den Abeele, die in 2022 een Bronzen Penseel ontving voor Het hart van het meisje, brengen de wirwar van emoties in deze
brief sterk in beeld. Aan de ene kant toont hij idyllische taferelen, van een
romantische boomhut met een schommel, of de jongen en het meisje aan de rand
van een vijver en de silhouetten van het tweetal op een paard. Voor deze
taferelen gebruikt hij steeds zwarte en donkerblauwe tinten tegen een witte
achtergrond, zodat door de schoonheid van de herinnering ook steeds een zweem
van de grauwheid van eenzaamheid en verdriet schemert.
Daarnaast krijgen ook woede en
agressie, die in de tekst beschaafd tussen de regels verstopt blijven, hier een
meer expliciete plaats. Ontregelend is de tekening van het ontblote bovenlijf
van de jongen. De handen houden ontspannen een veer en iets wat op een
dennenappel lijkt vast. Zijn hele hoofd is doorgekrast met intense oranjerode
en zwarte krabbels. Ook het vage portret van het meisje, het lijkt wel of ze
onzorgvuldig uitgegomd is, tegen een dieprode achtergrond straalt heel wat
opgekropte frustratie uit.
De illustratie die me het meest trof, was die waar het
meisje, met een paar veldbloemen in de hand, woedend kijkt naar iemand op een
afstandje van haar, net buiten de bladrand. De lezer ziet enkel nog een hand
met gelijkaardige veldbloemen. Haar wenkbrauwen zijn gefronst, haar ogen staan
donker en haar mond is scheef tot een grimas vetrokken. Hoe is het dan mogelijk
dat de jongen die intense woede niet zag? Je leren inleven in en oog hebben
voor de gevoelens en de noden van een ander is iets dat slechts geleidelijk aan
gebeurt, als een essentieel maar moeilijk onderdeel van het volwassen worden.
Paul Verrept,
Tim Van den Abeele: Lieve vriendin, De Eenhoorn, Eke 2023, 40 p. : ill. ISBN 9789462916982
deze pagina printen of opslaan