Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2017

Jarvis: Wat ging ik ook alweer doen?

door Katrien Maris

5+ - Bompa Olifant heeft overduidelijk problemen met zijn kortetermijngeheugen. Steeds opnieuw vergeet hij wat hij eigenlijk van plan was te doen. Aap wil Bompa met alle plezier een geheugensteuntje bieden, niet zozeer om hem te helpen, als wel om zelf eens goed te kunnen lachen. In het begin zijn Aaps opdrachten nog enigszins grappig. Zo moedigt hij Bompa aan om ondersteboven op een eenwieler te fietsen en daarna om uit een vuil moeras te drinken.    
Gaandeweg worden zijn opdrachten echter gevaarlijker. Hij laat Bompa tussen de haaien zwemmen en overtuigt hem zelfs om met een neushoorn te worstelen. En dan lijkt Aap pas goed op dreef te komen. Hij krijgt het voor mekaar dat Bompa in een gekke jurk een liedje zingt voor zijn vrienden. Daarna kleineert hij de arme olifant nog verder door hem als een soort knechtje een miljoen bananen te laten pellen. Terwijl hij daar zo ijverig staat te pellen, herinnert Bompa zich opeens wat hij eigenlijk wou doen en gaat met zijn volle gewicht op Aap zitten. Daarna gaat het tweetal fijn samen skateboarden, alsof er nooit iets is gebeurd.
 
De illustraties doen nog het meest denken aan collages, waarbij tekeningen gemaakt met verf, wascokrijt en potlood zijn uitgeknipt en gekleefd op een witte achtergrond. Naast de mix van gebruikte tekenmaterialen, valt ook het uiteenlopend kleurgebruik op. Felle kleuren en subtiele pasteltinten lopen willekeurig door elkaar, soms lijken ze echt te vloeken. Een mooi voorbeeld hiervan is de illustratie van een knaloranje geverfde vogel die komt piepen uit een boomstam, uitgewerkt in zachtroze pastelkrijt.  
 
Door deze bonte mengeling van materialen en kleuren wordt de emotionele chaos die er tussen Aap en Bompa heerst, treffend in beeld gebracht. De illustraties lijken ook in een oogopslag duidelijk te maken wie goed is en wie slecht. De lezer kan moeilijk anders dan sympathie hebben voor die bolle bijna, melancholisch donkerblauw geverfde olifant met zijn ronde, verbaasde ogen. De magere, fluoroze aap met zijn immer gemene grijns zal daarentegen op niet al te veel begrip moeten rekenen. 

Maar ligt de relatie tussen beide dieren wel zo eenvoudig als deze visuele polarisatie doet vermoeden? De grens tussen kameraadschappelijk plagen en gemeen pesten is vaak flinterdun. Zeker is dat Aap hier flink over de schreef gaat. Hij maakt immers misbruik van Bompa’s zwakste kant: zijn geheugen. Bompa volgt Aap aanvankelijk blindelings en stelt zelfs geen enkele opdracht in vraag. En net door deze berustende houding maakt hij het Aap mogelijk om telkens een stapje verder te gaan. Pas na een voldoende aantal voorvallen, lijkt Bompa zich mentaal sterk genoeg te voelen om Aap letterlijk even het zwijgen op te leggen en daarmee eindelijk zijn grens te trekken. En dat is meteen ook het keerpunt in hun relatie. Vanaf dan staan ze in een andere verhouding tot elkaar: ze kunnen ravotten als gelijken.
 
Dit boek biedt zeker een aantal bruikbare handvatten om in de kleuterklas een groepsgesprek te beginnen over plagen en pesten, maar ook over meer weerbaar worden hiertegen. De subtiele wisselwerking tussen Aaps getreiter en de mate waarin Bompa zich weerbaar opstelt, is echter niet zo makkelijk te bevatten en zal pas bij de oudste kleuters volledig tot zijn recht komen.
 
Rotterdam : Lemniscaat, © 2016 [32] p. : ill. Vert. van Fred forgets door Jesse Goosens. ISBN 9789047708100. Distributie: De Eenhoorn 

deze pagina printen of opslaan