Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2025

Anna van Praag: Waar ben je?

door Henk van Viegen

14+ - Milan (15) is opgegroeid met een vader op afstand en een, in een lange periode, depressieve moeder, Lydia. Die rouwde om de dood van haar nieuwe man John. Een opvallende dood: Milan, die met zijn zus Juno in de auto zat toen John uitstapte, trok, zo gaat de reconstructie, de handrem los. Waarna de auto John dood reed.
 
Niemand is boos op Milan, immers de daad van een vijfjarig kind. Maar hij heeft er lange tijd nachtmerries door. Na deze centrale gebeurtenis is hij extreem close met Juno. Die heeft erg veel aandacht voor hem en verzint allerlei actiefs zoals speurtochten en het aan het werk zetten van de fantasie. Een beetje vreemd is ze wel, in elk geval in de ogen van veel andere kinderen. Ze kan dwingend zijn tegenover jonge kinderen en wordt in ‘haar’ Dungeans & Dreagons-groepje gezien als een buitenbeentje. Met moeder heeft ze een haat-liefdeverhouding -- meer haat dan liefde.
 
Als Juno op een dag verdwijnt, maakt moeder zich niet te veel zorgen. Net als de politie. Die duikt wel weer op, stellen ze. Ze is 18 en heeft een briefje achtergelaten. Milan staat er anders in en besluit zoveel mogelijk scenario’s te bedenken en bewijsstukken te verzamelen. Geheel in de geest van Juno bij haar inventieve speurtochten. Al snel heeft hij in zijn vriendin Jaleesa een sterke helper.
 
Je herkent in alles de schrijfster Anna van Praag, al een aantal jaren met romans als Een heel bijzonder meisje, Noorderlicht (Lemniscaat 2021) en Jona vooral gericht op jongeren. Er is een gelaagd plot, waarin heel eigen karakters liefst een geheim ontraadselen. We belanden in een min of meer geëigende crisis, een vet dieptepunt en een reiniging die zich kunnen meten met Amerikaans filmdrama. Het gevolg is het einde van een crisis van één of meer hoofdpersonages. Met een loutering, jawel, op een eiland. Voor Milans herbeleving van het ongeluk met de auto past Van Praag wel een erg mooie perspectiefwisseling toe. Het ik-verhaal dat het boek is (vanuit Milan) wordt dan even geschreven vanuit een hij.
 
In verschillende opzichten gaat het hier inderdaad om een moderne, redelijk pittige (ook in structureel opzicht) roman voor oudere kinderen. Je ziet het ook aan sommige onderwerpen die aan de orde komen: influencers en hun posts. In dit geval Jaleesa’s zogenoemde morning prayers op haar eigen kanaal, waarvan er een paar gebruikt worden als motto bij een van de delen van het verhaal. En verder aan de aandacht voor de game Dungeons & Dreagons, en het daarbij horende exclusieve clubje. Eveneens aan de aandacht voor diversiteit, hier bij voorbeeld met een discussie over graysexuals.  
 
Van Praag strooit er nog wat betekenisvolle motiefjes over uit, zoals Juno’s aandacht voor moord(enaars). Ze schrijft met een Amerikaan, Levi, die voor moord vastzit. Die heeft een mooie goede raad voor haar, zo te gebruiken door Jaleesa als morning prayer: ‘Yes, I made a mistake in my youth. But you shouldn’t allow your past to dictate your future.’ En ze kiest bij een boekanalyse voor Nederlands voor Dostojevski’s Misdaad en straf om de moordenaar Raskolnikov te willen begrijpen. Dan loopt er nog een zwerver rond die voortdurend ‘het kind van de duivel’ of ‘het kwaad’ roept als Milan in zijn buurt komt. Milan wordt er, en dat is logisch, heel onrustig van.
 
Naast de eigentijdse zijn er erg traditionele elementen, die wat meer passen bij een jongere doelgroep. Het eind is volbloed happy: de dood van John wordt eindelijk echt duidelijk, de hoofdpersonages komen tot rust. Lydia wordt een leukere moeder en er is ook nog een blij makend besluit over de oppas/uitlaathond.
 
Ook traditioneel: het legertje helpers. Vooral Jaleesa (zo’n sterk meisje dat al wat verder is in haar ontwikkeling dan Milan). Juno, in feite de motor achter het verhaal. Je zou kunnen zeggen dat zij Milan met haar verdwijning dwingt het verleden dieper te onderzoeken, het vreselijke geheim te ontrafelen en haar letterlijk én figuurlijk te vinden. Hij is haar ideale leerling qua speurtocht: veel scenario’s verzinnen en de tekens lezen. Ook Jaleesa’s moeder, Jaleesa’s neef Christopher en Lydia. Een kekke helpersrol is weggelegd voor Milans beste vriend Jean-Luca.
 
Behalve de paar motto’s van Jaleesa zijn er twee prachtige beginmotto’s, de eerste wel heel onheilspellend. Soms blijft een beeld hangen. Jaleesa noemt het adagio van Weber dat Milan op zijn sax speelt ‘Alsof een mes je hart aait’.
 
Marc Suvaal leverde het enigszins rommelige maar wel effectieve omslag. Waarschijnlijk (zijn naam staat niet op de titelpagina) ook de bescheiden, ondersteunende zwart-witillustraties, voornamelijk ‘bewijsstukken’ weergevend.  
 
Haar vorige roman voor jongeren Jona was sterker geschreven en kwam sneller op gang. Maar opnieuw schreef Van Praag een positief, hier en daar wat zwaar aangezet en vol verhaal, modern én traditioneel, waaruit een jongere gelouterd tevoorschijn komt.
 
Anna van Praag: Waar ben je?, Lemniscaat, Rotterdam 2025. ISBN 9789047716259

deze pagina printen of opslaan