Vertaald proza
BOEKEN NR. 1, JANUARI 2018
Joseph Conrad: De zee, een spiegel
door Kris van Zeghbroeck
Joseph Conrad is in de eerste plaats een zeeman in hart en
nieren. Van zijn zestiende tot zijn zesendertigste was de zee zijn thuis tot
zijn gezondheid en de traditionele koopvaardij erop achteruit gingen. In die
twintig jaar maakte hij zijn jeugddromen waar en bezeilde als stuurman en
kapitein de internationale wateren, het avontuur tegemoet.
Het was de passie voor het schrijven die hem uiteindelijk
aan wal bracht. Geboren als (Oekraïense) Pool in het Russische Rijk evolueerde
hij via de scheepsvaart naar een man met een Engels gezichtspunt, maar zeker
geen Engelsman. Zijn hele leven bleef gestoeld op een dubbele identiteit, wat
hem niet tegenhield om tot een van de grootste Engelstalige schrijvers uit te
groeien.
Ook in taal maakte Conrad een grote reis door via het Pools
en het Frans in het Engels te excelleren, wat volgens sommigen zijn wat
ondoorzichtige stijl beïnvloedde. Als voorloper van het modernisme ligt hij aan
de basis van de hedendaagse Europese literatuur, maar toch kon literatuur voor
Conrad niet de perfectie van een havenregister benaderen.
Op de 150ste verjaardag van Joseph Conrads
geboorte belichtte John Stape in de biografie De vele levens van Joseph Conrad, de geldzorgen
waarmee Conrad worstelde. Hij verkeerde voortdurend in geldnood en probeerde
overal geld los te krijgen. Een manier om zijn literaire bekendheid verder te
verzilveren waren zijn autobiografische essays die bij uiteenlopende
tijdschriften verschenen (1904-1906).
Deze essays werden in 1906 gebundeld en uitgegeven onder de
titel The Mirror of the Sea, en
worden nu voor het eerst vertaald in het Nederlands als De zee, een spiegel naar aanleiding van Conrads 160ste
verjaardag. Vijftien stukken over ‘Landvallingen en afvaarten’, ‘De greep van
de bodem’ of ‘De bakermat van het ambacht’.
Havens, zeeën en uitgestrekte rivieren als de Congo spelen
een prominente rol in zijn oeuvre, maar in zijn essays vinden we vaak de
mopperende zeeman-schrijver die de onwetende landrotten toespreekt over de gang van zaken in de haven en op het schip, met de nodige
nadruk op de correcte terminologie en betekenis.
Traditie draagt Conrad hoog in het vaandel en hij heeft
weinig op met moderne technologieën als stoomschepen die de klassieke scheepvaart
drastisch veranderen. De nobele kunst van het zeilen, intiem verbonden met de
natuur, dreigt verloren te gaan. Met de nodige passie verwoordt Conrad de
dromen die hem steeds meer ontglippen.
Joseph Conrad: De zee,
een spiegel, Van Oorschot Amsterdam, 2017, 204 p. ISBN 9789028261860. Vertaling
van: The Mirror of the Sea door Lisette
Graswinckel. Distributie: Elkedag Boeken
deze pagina printen of opslaan