Vertaald proza

BOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2021

Jens Christian Grøndahl: Dagen als gras

door Katja Feremans

De Deense bestsellerauteur Jens Christian Grøndahl (1959) duikt al ruim dertig jaar in de psyche van de mens en puurt daar krachtige verhalen en romans uit. Van zijn inlevingsvermogen getuigen ook de zes langere verhalen in Dagen als gras, waarin hij zijn hoofdpersonages laat uitzoeken waar hun hart ligt en wat hun pad is in dit leven.  

Vooral in de eerste twee verhalen bepalen politieke en ethische vraagstukken mee het doen en laten van de karakters. Het titelverhaal, tevens de opener van Dagen als gras, is een terugblik op hoe het de vijftienjarige Lars Hvid verging in de zomer van de bevrijding in Skagen, de meest noordelijke stad van Denemarken. Centraal staat zijn ontmoeting met de uit een interneringskamp ontsnapte Duitse tienerjongen Heinrich. Lars weet dat het verboden is om zich met hem in te laten, maar doet het toch. De gebeurtenissen worden (na)verteld door de huisarts, aan wie de inmiddels bejaarde Lars ze stukje bij beetje heeft toevertrouwd.
 
In het tweede verhaal is de invloed aanwezig van Jens Christian Grøndahls gesprekken met bootvluchtelingen op Lampedusa. Die kaderden in een reisessay waarin hij onder meer de Europese vluchtelingencrisis aanraakt. In het verhaal ‘Villa Ada’ bezielt diezelfde crisis alweer een nog onbevooroordeelde jongen van vijftien: Francesco bezet twee gebouwen in het park Villa Ada in Rome en maakt er een toevluchtsoord van voor Afrikaanse vluchtelingen en daklozen. Hij wil op die manier hulp bieden aan mensen in nood, ongeacht de tegenstand die hij ondervindt. Voor zijn inzet zal hij echter een hoge, persoonlijke prijs betalen.
 
Het derde verhaal draait om de Deens-Duitse actrice Edith Wengler. Opnieuw heeft Jens Christian Grøndahl voor een verteller gekozen, ditmaal een alter ego van zichzelf, die in herinnering brengt wat de hoofdpersoon hem ooit onder vier ogen heeft meegedeeld. Zo had Edith haar leven en lange acteercarrière met hem doorlopen en geconcludeerd dat ze eindelijk vrede had leren hebben met haar eigen leegte: ‘Niet iedereen kan charmant zijn. Ik kan de rol goed spelen, maar andere mensen voelen zich op de lange duur niet prettig bij mij.’ In de natuur wandelen hielp haar om die bevrijde toestand vast te houden. Op een dag betrapte ze onderweg een man die een touw om een boomtak slingerde en naging of de strop goed vastzat. Voor hem hoefde het allemaal niet meer sinds hij zijn vrouw en dochter verloor in een auto-ongeluk. Toch kon Edith hem ervan weerhouden om zelfmoord te plegen. Daarna ontfermde ze zich verder over hem in de hoop hem de wil om te leven terug te geven.
 
Het verhaal ‘Ik ben de zee’ ontvouwt zich vanuit het perspectief van de politie-inspecteur, die het onderzoek voert naar de verdwijning van een succesvol zakenman. In de laatste bladzijden met de ontknoping laat de verdwenen zakenman evenwel zelf zijn licht schijnen op wat er hem is overkomen.
 
In ‘Zomerslaap’ kijkt een 54-jarige moeder en medewerkster van de financiële recherche tegen een professionele opdracht aan, die de toekomst van haar dochters gezin dreigt onderuit te halen. Eindigen doet Dagen als gras met ‘Vaarwel’, een verhaal over een jonge, alleenstaande vrouw, die zowel in haar beroep als predikante als in haar privéleven worstelt met wat haar geloof wel en niet vermag.
 
Een sprekend motto trekt je mee in elk van deze zes sterke verhalen, die gaan over vluchten en al dan niet thuiskomen, over zorgen voor anderen maar ook voor jezelf, over de complexiteit van ouder-kindrelaties, de (on)macht van de liefde en de pijn die gepaard gaat met verlies en rouw. De worstelende hoofdpersonen hebben al grotendeels achterhaald waar hun eigen kwetsuren en die van hun naasten zitten. Dit geeft deze verhalen over stormen in een mensenleven ondanks alle tragiek een opgeruimde helderheid.
 
Jens Christian Grøndahl: Dagen als gras, Meulenhoff, Amsterdam 2021. 359 p. ISBN: 9789029094467. Vertaling van Dage som græs door Femke Muller. Distributie Lannoo

deze pagina printen of opslaan