Emma Crebolder
probeert in haar jongste bundel duidelijk vorm te geven aan de internationale
traditie van het constrained writing, het schrijven vanuit opgelegde
beperkingen. Creativiteit is immers geen kwestie van pure improvisatie, zoals
mensen soms naïef het kunstenaarschap definiëren, maar integendeel van het
beperken van mogelijkheden, om dan binnen de vooropgestelde kaders zo intens
mogelijk te kunnen schrijven en creëren. In de eerste plaats legt de dichteres
zichzelf een vaste vorm op: alle verzen uit de bundel tellen exact tien regels,
verspreid over vijf disticha. Veel opmerkelijker is echter de thematische
beperking. De titel van de bundel definieert in feite alle gedichten, die
onveranderlijk gebaseerd zijn op alle woorden in het Nederlands waarin ‘val’ optreedt.
Uiteraard wordt in de bundel veel gevallen, maar iets kan ook tegenvallig of
bevallig zijn… Al die woorden met de lettercombinatie ‘val’ (het zijn er vele
tientallen) zijn als het ware willekeurig geselecteerd, via een automatische
zoekopdracht, maar zij bepalen het kader waarbinnen de dichteres vervolgens aan
de slag gaat. Dat alles wordt typografisch nog versterkt doordat de letters van
de titel als het ware op alle even bladzijden naar beneden ‘vallen’.
Het voorgaande suggereert
misschien dat het hier om formalistisch maakwerk of om spielerei zou gaan. Niet
is echter minder waar. Crebolder weet rond dat netwerk van woorden intrigerende
verzen te schrijven. Haar gedichten formuleren op indringende wijze de
kwetsbaarheid van de personages. Voortdurend wordt beeldrijk de tegenstelling
opgeroepen tussen dromen, idealen en illusies enerzijds en de realiteit
anderzijds. De verbeelding van de literatuur heft die tegenstelling hier niet op,
maar maakt ze integendeel zichtbaarder. De dichteres beheerst daarenboven
voortreffelijk haar vak: ritme, enjambementen en klankpatronen verhevigen de
samenhang van vers, ook (en net) daar waar die samenhang op het vlak van de
betekenis dreigt verloren te gaan. Op die manier is dit een boeiende en
verrijkende bundel geworden, alleszins een hoogtepunt in het werk van deze
dichteres.
Emma Crebolder: Vallen, Nieuw
Amsterdam, Amsterdam 2012, 55 p. : ill. ISBN 9789046812211. Distributie Pelckmans Uitgevers
Oorspronkelijk verschenen in De
Leeswolf 2012
deze pagina printen of opslaan