Letterkunde

BOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2023

Eddy de Jongh: ‘Onbenul! Dit is poëzie’ De getekende en geschreven gedichten van Peter Vos

door Christophe Van Eecke

De kunsthistoricus en iconoloog Eddy de Jongh, die met zijn studies over de emblematiek in de Nederlandse genreschilderkunst van de zeventiende eeuw een centrale rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van zijn discipline, is sinds jaar en dag een bewonderaar van het werk van de Utrechtse tekenaar Peter Vos (1935-2010), over wiens werk hij uitgebreid heeft gepubliceerd. De nieuwste bijdrage in zijn bespiegelingen over het grafische universum van Vos is dit korte en rijkelijk geïllustreerde essay over de getekende en geschreven gedichten van Vos.  

Met dat onderwerp begeeft De Jongh zich rechtstreeks in het hart van Vos’ werk, want de relatie tussen vorm en betekenis, tussen figuur en taal, is altijd centraal geweest bij Peter Vos, die veel van zijn illustraties baseerde op literair werk (zoals Ovidius’ Metamorphosen), maar die eveneens taal en tekening met elkaar liet samenvloeien, onder meer in zijn brieven, maar ook in zijn gepubliceerd scheppend werk. De Jongh biedt hier in vogelvlucht een overzicht van de verschillende vormen die deze wisselwerking bij Vos aannam, waarbij elke vorm met fraaie afbeeldingen wordt geïllustreerd. De notie van getekende gedichten moet daarbij ook letterlijk worden genomen, want Vos maakte verschillende (reeksen) tekeningen waarbij de visuele motieven werden opgebouwd volgens de structuur van het sonnet en andere dichtvormen, zodat hij in dergelijke werken een echte mengelvorm creëerde van beeld en (de formele structuur van) literatuur.
 
Het is evident dat de observaties van De Jongh gedragen worden door zijn intieme vertrouwdheid met het werk van Vos. Dit laat hem toe om verbanden te vinden tussen gepubliceerd en ongepubliceerd werk, tussen bekende beelden en in de nalatenschap gevonden schetsen. Daarbij verheldert hij ook hoe Vos de dialoog aanging met bepaalde dichters, hoe hij aansluiting zocht bij beeldende tradities (zoals de emblematiek), en geeft hij, binnen het korte bestek van dit kleine essay, inzicht in aspecten van de persoonlijke beeld- en taalmythologie (inclusief een aantal neologismen) die Vos voor zichzelf creëerde. Dat alles voorzien van voorbeeldige bronvermeldingen en referenties.
 
Dit boekje is een boeiende kennismaking met het werk van Peter Vos (voor wie hem nog niet kent), een heldere duiding voor wie met zijn werk vertrouwd is, en een inhoudelijke en visuele traktatie voor iedereen die Vos bewondert. Kortom, een bijzonder aantrekkelijk hebbeding dat je dus eigenlijk echt wel gewoon wilt hebben.  
 
Eddy de Jongh: ‘Onbenul! Dit is poëzie’ De getekende en geschreven gedichten van Peter Vos, THOTH, Bussum 2023, 128 p. : ill. ISBN 9789068688627. Distributie EPO 

deze pagina printen of opslaan



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri