Vakliteratuur

Jan van Coillie, Joke Linders, Selma Niewold en Jos Staal (red.): Encyclopedie van de Jeugdliteratuur

door Vanessa Joosen

Bloeiperiode
De Nederlandstalige jeugdliteratuur kent de laatste decennia een ware bloei-periode, zowel op het vlak van de primaire literatuur als op het gebied van wetenschappelijk onderzoek.

Welkom
Wie op zoek is naar algemene feitelijke informatie over Vlaamse en Nederlandse jeugdschrijvers, kon al langer terecht in het losbladige Lexicon van de Jeugdliteratuur. Weinig mensen of openbare bibliotheken hebben dat omvangrijke zoekinstrument in hun eigen bezit, en al die aparte kaften met losse blaadjes ogen ook niet bepaald aantrekkelijk. De Encyclopedie van de Jeugdliteratuur was dan ook meer dan welkom, zowel voor de leek die graag iets meer wil weten over zijn favoriete boeken en auteurs als voor de onderzoeker die op zoek is naar duidelijke bio- en bibliografische informatie.

Medewerkers
De medewerkers van De Encyclopedie van de Jeugdliteratuur hebben hun sporen in de wetenschappelijke studie van jeugdboeken al lang verdiend. Uit Vlaanderen werkten, naast Jan Van Coillie, onder andere Rita Ghesquiere, Majo de Sadeleer, Katrien Vloeberghs en Marita Vermeulen mee.

Evenwicht
De lemmata bevatten niet alleen veel relevante informatie, ze zijn ook beknopt geschreven en vlot leesbaar. Slechts af en toe sluipen er onnauwkeurigheden in: zo woont Peter Pan in het begin van zijn lemma in "Morgenland," maar is hij even later verhuisd naar "Wonderland." Bij de bespreking van de bekendste titels en personages uit de jeugdliteratuur, krijg je in de meeste lemmata een goed evenwicht tussen een inhoudelijke samenvatting en een overzicht van de receptie en belangrijkste interpretaties.

Afgestemd
De lemmata in de Encyclopedie zijn perfect afgestemd op de huidige Nederlandstalige kinderboekenmarkt. Er zijn zowel namen en titels van Nederlandstalige auteurs en illustratoren opgenomen als van de bekendste vertaalde auteurs. Het naslagwerk is ook heel up-to-date: veel boeken uit 2003 zijn nog opgenomen, zoals De Schepping en Verzamel de Liefde van Bart Moeyaert. Een paar recente auteurs en illustratoren die in 2003 meer bekendheid verwierven, ontbreken nog wel. Tim Polfliet bijvoorbeeld is nog niet opgenomen.

Hiaten
Er zijn ook nog een paar andere hiaten. Zo staan er bijvoorbeeld geen titels van sprookjes in de encyclopedie. Als je wil weten wie er allemaal een versie van "De Schone en het Beest" heeft geschreven, dan blijf je op je honger zitten. Ook overzichtsartikelen per land of streek (bvb "Duitse jeugdliteratuur" of "Amerikaanse jeugdboeken") hadden een meerwaarde kunnen bieden. De belangrijkste Nederlandse prijzen worden wel besproken, maar de Gouden Uil krijgt geen eigen lemma.

Diepgang
Het voordeel van de Encyclopedie van de Jeugdliteratuur is natuurlijk dat hij zo handig en compact is, maar af en toe had ik wat meer diepgang gewenst. Dit is vooral van toepassing op de overzichtsartikelen rond een bepaald genre: themata als "informatieve boeken," "dierenverhaal" of "adolescentenromans" verdienen meer uitwerking dan de halve kolom die ze nu krijgen.

Internationaal
Voor de komende jaren zijn er nog verschillende nieuwe edities van encyclopedieën over jeugdliteratuur gepland. In 2004 verschijnt een uitgebreide versie van de Routledge Companion to Children's Literature, verzorgd door Peter Hunt. Nog grootser wordt de vernieuwde Oxford Encyclopedia of Children's Literature (voorzien voor 2005), een kanjer van drie delen waarvan Jack Zipes de redactie voor zijn rekening neemt.

Klein plaatsje
Voor die internationale projecten is er een veel groter publiek en dus ook veel meer geld dan voor De Encyclopedie van de Jeugdliteratuur - ik verwacht dat de algemene lemmata dan ook veel meer uitgewerkt zullen zijn. Anderzijds is er in die internationale werken voor België maar een heel klein plaatsje voorzien - in de Oxford Encyclopedia van Zipes zijn de enige opgenomen Vlaamse auteurs Bart Moeyaert en Anne Provoost.

Aantrekkelijk
De Encyclopedie van de Jeugdliteratuur lijkt me in de eerste plaats een handig en aantrekkelijk naslagwerk om thuis te gebruiken. Je vindt er veel namen, titels en data, en het boek is heel mooi vormgegeven. Hoewel echte diepgang ontbreekt (misschien is dat wel eigen aan elke encyclopedie), is het een uitstekend instrument voor een eerste kennismaking met een onderwerp of om feitelijke gegevens zoals titels en data na te kijken. De vele zwart-wit foto's maakten mij in elk geval warm om een aantal oude en nieuwe boeken te (her)bekijken.

Jan van Coillie, Joke Linders, Selma Niewold en Jos Staal (red.) : Encyclopedie van de Jeugdliteratuur, De Fontein Baarn & Wolters-Noordhoff Groningen, 2004, 381 p.
ISBN 9026119887

Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp 2004

deze pagina printen of opslaan