Vanaf negen jaar

Ted Van Lieshout: Het rijmt. Veel versjes & liedjes 1984 - 2014

door Sanne Parlevliet

9+ - In 2009 verscheen de prachtige bundel Hou van mij, waarin Ted van Lieshout vijfentwintig jaar dichterschap vierde. Inmiddels mag Van Lieshout alweer zijn dertigste verjaardag als dichter vieren en ter gelegenheid daarvan is nu Het rijmt verschenen, ‘het kleinere broertje van Hou van mij’, zoals Van Lieshout het op zijn weblog noemt.  
 
Net als Hou van mij is Het rijmt weer een verzamelbundel van eerder verschenen werk, maar dit keer aangevuld met nog niet eerder gepubliceerde gedichten en liedjes. Net als Hou van mij is het boek ook weer prachtig vormgegeven, in groot formaat, full colour, met oude en nieuwe illustraties van het dubbeltalent. Maar dit keer bevat de bundel alleen gedichten voor kinderen tot tien jaar. En alleen gedichten die rijmen. Het is een vrolijke verzameling van springerige, grappige, absurde, veelal verhalende, jambische gedichten die in hun rijm, ritme en woordkeuze soms verwijzen naar de koningin van het Nederlandstalige kindergedicht op rijm, Annie M.G. Schmidt. Thematisch vaart Van Lieshout echter zijn eigen koers, met veel aandacht voor het zoeken naar een identiteit en een plek in de wereld, wars van bestaande verwachtingen.
 
Veel van de dieren, dingen en mensen die de gedichten bevolken, ervaren een gevoel van anders-zijn. Bijvoorbeeld omdat ze als muis bij een kippenfamilie zijn geboren, zoals Weggedaantje Stippelmuis. Maar ook omdat zich niet thuis voelen in de rol die van ze verwacht wordt, zoals Jan die liever rode schoenen en een jurkje wil dragen dan korte haren en altijd broeken. Dat anders zijn juist gevierd zou moeten worden, laat Van Lieshout zien met gedichten over kinderen die zich niets van die rolpatronen aantrekken. Zoals Joris Jan Bas die roept ‘ik ben tenminste een beetje apart’ als de kinderen uit zijn klas hem pesten met zijn jurk.
 
Subversiviteit wordt gevierd in Het rijmt en daarin is Van Lieshout origineel met soms een ondeugende knipoog naar de seksualiteit, die in zijn gedichten voor oudere kinderen een veel grotere rol speelt. Als toegift volgt na de inhoudsopgave achteraan nog een prachtige scène uit Sesamstraat, met een liedje van Van Lieshout dat door Harry Bannink op muziek werd gezet. Hierin gaat Ieniemienie meneer Aart wekken. Als Aart zijn bed niet uit wil komen (‘zeurmuis’), biedt Ieniemienie aan het ‘Wakkerwordenlied’ voor hem te zingen. Het ‘zoete’ lied, dat aanvankelijk op ‘muislieve toon’ wordt gezongen, slaat ten slotte om in: 
 
‘WAKKER WORDEN, WAKKER WORDEN,
ALS JE NOU NIET OP WIL STAAN  
GA IK SCHREEUWEN, HEEL HARD GILLEN  <br /> EN JE MET DE WEKKER SLAAN;
GA IK SPRINGEN OP JE BENEN  
EN GA GOOIEN MET DE PAP <br /> EN DIE SMEER IK IN JE OGEN
ALS JE NIET JE BED UITSTAPT!’
 
Zo sprankelt Het rijmt op elke pagina van taalplezier, met veel oog voor de belevingswereld van kinderen en een knipoog naar regels, gezag en ‘hoe het hoort’.
 
Ted van Lieshout: Het rijmt, Leopold, Amsterdam 2014, 108 p. : ill. ISBN 9789025864996. Distributie Standaard Uitgeverij
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp 2014


deze pagina printen of opslaan