3+ - Uitgeverij EPO heeft een nieuwe imprint
voor kinder- en jeugdliteratuur: Larrios. De eerste uitgaven onder dit label
zijn een aangename verrassing: drie heruitgaven uit het vroege werk van Paul
Verrept. Ik mis je (1998), God (1999)
en De kleine soldaat (2002) zijn filosofisch getinte
prentenboeken voor kleuters vanaf een jaar of vijf over wat het betekent
'iemand te missen', over het abstracte begrip 'God' en over de oorlog. Ze
vertellen alle drie vanuit het oogpunt van dezelfde kleine ik. Een kleuter met
zijn knuffel, drie keer precies hetzelfde kereltje, dat in de eerste plaats
kinderlijke verwondering in zich draagt. Het kind is tamelijk rudimentair
geschilderd, een ovaal als gezichtje met twee puntjes voor de ogen maken
grotendeels de expressie uit. Voor wie hierbij het huidige, minimalistische
werk van Verrept in gedachten heeft, zijn deze kleine boekjes echter opvallend
kleurrijk en schilderachtig. Elke plaat is een schilderijtje, met sterke
kleuren en gevulde decors. Maar het zoeken naar de essentie in een beeld en de
spaarzaamheid in de taal waren ook toen al tekenend voor Verrept.
Ik mis je gaat over een
jongetje en zijn vriendinnetje Anja. Later zouden ze samen in hetzelfde huis gaan
wonen. Dat was althans de idee, maar Anja verhuist en de jongen voelt zich
'raar'. 'Ik denk dat je Anja mist', zegt zijn moeder, wat aanleiding geeft tot
enige reflectie van de jongen over de betekenis van dat woord. Zijn opa heeft
daar ook een en ander over te zeggen, want hij mist oma, die dood is. Iemand
missen die weg is, is toch anders dan iemand missen die dood is, maar beide
personen, hoewel ze er niet zijn, kunnen je toch gezelschap houden.
Het is een erg
intimistisch en ook troostrijk boekje. Het maakt een abstract begrip
bevattelijk; een 'raar' gevoel krijgt een concrete naam en wordt aan het leven
getoetst. Dat maakt het hanteerbaar. Net zoals het begrip 'God' in het
gelijknamige boekje. Daarin krijgt de jongen van zijn opa een verrekijker. Met
zulk gesofisticeerd materiaal zal hij eens proberen of hij ook God te zien
krijgt. Hij gaat op een stoel staan, tuurt over de velden en krijgt twee lange
oren in het vizier. De conclusie is tegelijk hilarisch en onwrikbaar in de
kinderlijke overtuiging: 'God is een konijn'. En verder doet de
verbeeldingskracht het: God heeft een vrouw en drie kinderen, ze eten elke dag
worteltjes en 's avonds tovert God zijn familie en zichzelf in slaap. Verder
gaat het er toe zoals in elk gezin. De jongen hoopt dat God hem op een dag komt
halen, dan kan hij met Gods kinderen spelen. De doorgedreven kinderlogica
gevoed door het dagelijkse doen en laten, en toegepast op de bovenmenselijke
God levert een bijzonder charmant verhaaltje op. God maakt bijvoorbeeld gebruik
van zijn goddelijke krachten om zichzelf en zijn gezin in slaap te toveren,
maar gelukkig is er ook nog zoiets als een wekker.
God maakte, toen het
ruim tien jaar geleden verscheen, wel wat commentaren los over de manier waarop
Verrept met zijn onderwerp omgaat. Ook het derde boekje in de reeks, De
kleine soldaat werd in die tijd controversieel bevonden: 'Op een dag
was het oorlog. Sommige mensen begrepen waarom. We vertrokken met velen. Om te
vechten.' Zo opent dit verhaal, dat in kleine, registrerende zinnetjes heel
veel zinloosheid laat zien. Opmerkelijk is de manier waarop Verrept met de
prenten een perspectief toevoegt: op de eerste twee prenten zie je het kind met
zijn knuffel dat oorlogje speelt met een miniatuurtankje. Vanaf de derde prent
is het kind een soldaatje in een echte oorlog, de knuffel is mee. Door in de
prenten een verhaal te vertellen dat vertrekt vanuit een spelsituatie en dat
eindigt in de echte wereld, worden onschuld en kinderwereld verbonden met
excessief, gestructureerd geweld, wat de ethische vraagstelling rond oorlog
intensifieert. Zonder woorden, zonder expliciete, verklarende beelden. Erg
sterk!
De kleine soldaat zal door de uitgeverij op de dag van de
wapenstilstand (11 november) en op 8 mei (het einde van de Tweede Wereldoorlog)
speciaal onder de aandacht gebracht worden; hetzelfde doet men met Ik
mis je op Allerheiligen en Allerzielen. Dit hangt samen met het
concept van de Larrios-imprint. Dat is overgenomen van de Franse markt:
kinderboeken die niet meer beschikbaar zijn, worden er opnieuw uitgegeven in
een kleiner formaat en in paperback, wat maakt dat ze aan een erg democratische
prijs verkocht kunnen worden. In de Franse boekhandel worden deze boekjes in
een apart rek aangeboden en gaan ze erg gezwind van de hand.
Larrios wil echter niet enkel
heruitgaven in het fonds opnemen, zij zien ook een bijkomend voordeel in een
goedkope uitgave in softcover: de praktische bruikbaarheid van de boeken. Want,
corresponderend met de EPO-filosofie, ligt de focus van de Larrios-uitgaven ook
op filosofische en maatschappelijke vraagstukken. Men denkt er ook mee te
kunnen aansluiten bij het onderwijs, zij het dat men geen expliciet pedagogisch
doel voor ogen heeft. De vragen die Verrept in de drie bovenstaande
prentenboeken oproept, zijn wat dat betreft in elk geval een prachtige
uitdaging. Dit is een imprint die beloften inhoudt op een kinderboekenmarkt
waar inhoud en kwaliteit nog maar zelden de eerste bekommernis van de uitgevers
lijken te zijn.
Paul Verrept heeft niet alleen de spits afgebeten, hij is ook lid van de
Larrios-redactie en blijft het fonds verder mee sturen. Voorjaar 2011
verschijnt Het paard, een boek voor zeven- à achtjarigen met een
tekst van Elvis Peeters en illustraties van Verrept. De heruitgave van
Verrepts Slaap, Marc en Sjimpansee,
waarvoor hij drie gedichten van Paul Van Ostaijen illustreerde, staat eveneens
voor het voorjaar op stapel; ze zullen samen met 'Rodica en Dodica' (Van
Ostaijens 'Rijke armoede van de trekharmonica') en nog vier andere gedichten
onder de titel Rodica en Dodica verschijnen.
Paul Verrept: Ik
mis je, Larrios, Berchem 2010, 28 p. ill. ISBN 9789064457418. Distributie: EPO
deze pagina printen of opslaan